Choroby zakaźne zwierząt w Małopolsce.

 

Bieżąca sytuacja związana z zagrożeniem wystąpienia na terenie województwa małopolskiego chorób zakaźnych u zwierząt była tematem posiedzenia Wojewódzkiego Zespołu Zarządzania Kryzysowego, zwołanego przez wojewodę małopolskiego Krzysztofa Jana Klęczara.

 

Najważniejsze informacje związane z chorobami takimi jak: wysoce zjadliwa grypa ptaków, rzekomy pomór drobiu, pryszczyca, ASF i choroba niebieskiego języka przedstawił małopolski wojewódzki lekarz weterynarii Lech Pankiewicz. W posiedzeniu uczestniczyli także: przedstawiciele Komendy Wojewódzkiej Policji w Krakowie, zastępca małopolskiego komendanta wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej bryg. Marcin Głogowski, małopolski państwowy wojewódzki inspektor sanitarny Andrzej Hawranek, dowódca 11 Małopolskiej Brygady Obrony Terytorialnej płk Marcin Siudziński oraz dyrektorzy wydziałów Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie.

 

– Są to informacje istotne zarówno dla hodowców, jak i wszystkich osób związanych z sektorem rolnym. Należy zaznaczyć, że żadna z tych chorób nie jest groźna dla ludzi. Kluczowe znaczenie ma tu zwiększanie świadomości na temat tych chorób oraz szybkie i sprawne zwalczanie ich, gdy pojawi się zagrożenie – mówi wojewoda małopolski Krzysztof Jan Klęczar.

 

Wszystkie służby zgłosiły gotowość do wsparcia działań Wojewódzkiej Inspekcji Weterynaryjnej, jeśli WIW o to wystąpi.

 

RZEKOMY POMÓR DROBIU (ND)

Rzekomy pomór drobiu (ang. Newcastle disease, ND) stanowi ogólnoświatowy problem dla branży drobiarskiej, powodując ogromne straty ekonomiczne w chowie i hodowli drobiu, co przekłada się na produkcję mięsa drobiowego. ND jest zakaźną chorobą ptaków, na zakażenie wirusem rzekomego pomoru drobiu wrażliwe są zarówno ptaki domowe, jak i dzikie. Najbardziej wrażliwy jest drób, przede wszystkim ptaki z gatunku kura domowa.

 

W dniach 2 oraz 9 stycznia 2025 r. Małopolski Wojewódzki Lekarz Weterynarii otrzymał z Państwowego Instytutu Weterynaryjnego – Państwowego Instytutu Badawczego w Puławach dodatnie wyniki badań laboratoryjnych potwierdzające wystąpienie ognisk ND u ptaków utrzymywanych w niewoli na terenie województwa małopolskiego. Ogniska te zlokalizowane są w miejscowości Wojnicz (powiat tarnowski) oraz Dąbrowica (powiat bocheński).

 

W Polsce w roku 2024 stwierdzono 21 ognisk ND u drobiu i 8 ognisk tej choroby u ptaków utrzymywanych w niewoli (w tym jedno w Małopolsce). W 2025r. stwierdzono już 7 ognisk u drobiu i 6 ognisk u ptaków utrzymywanych w niewoli.

 

– Apeluję do wszystkich hodowców drobiu o zachowanie szczególnej ostrożności i przestrzeganie zasad bioasekuracji podczas obsługi drobiu, minimalizujących ryzyko przeniesienia wirusa rzekomego pomoru drobiu do gospodarstwa – mówi małopolski wojewódzki lekarz weterynarii Lech Pankiewicz.

 

Do podstawowych środków bezpieczeństwa biologicznego należą:

• zabezpieczenie paszy i źródła wody przed dostępem zwierząt dzikich, w szczególności dzikiego ptactwa;
• karmienie i pojenie drobiu wewnątrz budynków inwentarskich;
• stosowanie odzieży i obuwia ochronnego dedykowanego wyłącznie do obsługi drobiu,stosowanie środków higieny, w tym mycie rąk wodą z mydłem przed wykonywaniem czynności związanych z karmieniem i pojeniem ptaków;
• wyłożenie mat dezynfekcyjnych w wejściach i wyjściach z budynków, w których utrzymywany jest drób, a także zapewnienia utrzymania skuteczności działania środka dezynfekcyjnego.

 

Jeżeli hodowca drobiu zaobserwuje objawy kliniczne mogące wskazywać na zarażenie wirusem rzekomego pomoru drobiu, takie jak: zwiększona śmiertelność, apatia, spadek pobierania paszy i wody, duszność, wypływ wydzieliny z nosa i oczu, obrzęk głowy, biegunka, nagły spadek nieśności, tzw. „lanie jaj” (jaja mogą mieć bardzo cienką skorupkę bądź być zdeformowane), objawy neurologiczne: drżenia, skręt głowy i szyi, paraliż kończyn, powinien niezwłocznie poinformować lekarza weterynarii prywatnej praktyki lub powiatowego lekarza weterynarii.

 

Dodatkowo Małopolski Wojewódzki Lekarz Weterynarii informuje, że na rynku dostępne są szczepionki przeciwko rzekomemu pomorowi drobiu (ND) oraz zachęca do przeprowadzania szczepień.

 

8 stycznia 2025 roku Wojewoda Małopolski wydał rozporządzenie w sprawie zwalczania rzekomego pomoru drobiu (ND) na terenie powiatu tarnowskiego, brzeskiego i miasta Tarnowa. Na mocy rozporządzenia wprowadzony został obszar zapowietrzony rzekomym pomorem drobiu i zagrożony rzekomym pomorem drobiu. W obszarach tych obowiązują konkretne środki ostrożności takie jak np. – w obszarze zapowietrzonym – nakaz utrzymywania drobiu lub innych ptaków w odosobnieniu (oddzielnie od innych zwierząt – w tym zwierząt dzikich), w kurnikach lub innych zamkniętych obiektach budowlanych lub w innym zamkniętym miejscu w gospodarstwie.

Na obszarze zapowietrzonym wprowadzone zostały też zakazy, m.in.:

• przemieszczania utrzymywanych ptaków z zakładów i do zakładów;
• odnowy populacji ptaków łownych;
• organizowania wystaw, targów, pokazów i innych zgromadzeń utrzymywanych ptaków, w tym ich pozyskiwania i rozpowszechniania;
• przemieszczania jaj wylęgowych z zakładów;
• przemieszczania świeżego mięsa i podrobów, pochodzących od utrzymywanych ptaków i ptaków dzikich z rzeźni lub zakładów obróbki dziczyzny.

 

Szczegóły: https://edziennik.malopolska.uw.gov.pl/WDU_K/2025/162/akt.pdf

 

PRYSZCZYCA

10 stycznia 2025 r. niemieckie służby weterynaryjne poinformowały o stwierdzeniu pierwszego od 37 lat przypadku pryszczycy u trzech wołów domowych utrzymywanych hobbystycznie w gospodarstwie liczącym łącznie 14 sztuk zwierząt. Gospodarstwo zlokalizowane jest w odległości około 70 km od granicy z Polską, w gminie Hoppegarten, w powiecie Maerkisch-Oderland, kraj związkowy Brandenburgia. Władze Brandenburgii wprowadziły 72-godzinny zakaz przemieszczeń zwierząt, obowiązujący od 11 stycznia br. Wyznaczono obszary objęte ograniczeniami: zapowietrzony w promieniu 3 km od ogniska oraz zagrożony w promieniu 10 km wokół ogniska. Rozpoczęto dochodzenie epidemiologiczne w celu ustalenia źródła choroby. W promieniu 1 km uśmiercono wszystkie zwierzęta z gatunków wrażliwych.

 

Pryszczyca (Foot and mouthdisease– FMD) jest zakaźną i zaraźliwą chorobą wirusową zwierząt parzystokopytnych domowych oraz dzikich. Na zakażenie najbardziej wrażliwe jest bydło, następnie świnie, owce i kozy. Kraj, w którym wystąpi FMD, narażony jest na bardzo duże straty ekonomiczne w przemyśle mięsnym oraz hodowli, a także obowiązkową likwidację stad, w których stwierdzono zakażenie.

 

Choroba nie jest groźna dla ludzi.

 

Ostatni przypadek FMD w Polsce stwierdzono w 1971 r. Polska jest uznana za kraj urzędowo wolny od tej choroby przez Światową Organizację Zdrowia Zwierząt (WOAH).

 

W związku z sytuacją epidemiologiczną w Niemczech, na terenie województw graniczących z Niemcami wprowadzone zostały rygorystyczne kontrole transportów zwierząt wjeżdżające na terytorium Polski. Kontrole prowadzone są przez Policję, Straż Graniczną, Inspekcję Transportu Drogowego, Krajową Administrację Skarbową, we współpracy z Inspekcją Weterynaryjną.

 

WYSOCE ZJADLIWA GRYPA PTAKÓW (HPAI)

Na terenie Polski w 2024 roku, stwierdzono w sumie 50 ognisk HPAI u drobiu, 12 u ptaków utrzymywanych w niewoli oraz 55 u ptaków dzikich. W Małopolsce ognisk nie stwierdzono.

 

AFRYKAŃSKI POMÓR ŚWIŃ (ASF)

Na terenie Polski w 2024 roku stwierdzono 44 ogniska afrykańskiego pomoru świń, 2311 ognisk ASF u dzików. Nie stwierdzono ognisk w Małopolsce.

 

CHOROBA NIEBIESKIEGO JĘZYKA

Jest wirusową chorobą zakaźną przeżuwaczy, zarówno domowych, jak i dzikich. Chorują na nią bydło, owce i kozy, ale także sarny, jelenie, łosie i inne. Zwierzęta nie zarażają się bezpośrednio od siebie, a jedynie poprzez owady kłująco-ssące z rzędu muchówek, rodzaju kuczmany oraz poprzez krew lub nasienie.

 

Na terenie Polski w 2024 r. stwierdzono 7 ognisk choroby niebieskiego języka (BT) serotyp 3. Wszystkie ogniska zostały stwierdzone u bydła. Nie stwierdzono ognisk w Małopolsce.

 

W przypadku stwierdzenia zakażenia BTV, ustanawiany jest obszar w promieniu min. 150 km od ogniska choroby. Zwierzęta zakażone nie podlegają obligatoryjnemu uśmierceniu, poza wyjątkami wynikającymi z przepisów o ochronie zwierząt.

 

za: Małopolski Urząd Wojewódzki w Krakowie.