Wakacje z górnikami – wystawa „Świat górników”.

Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka zaprasza do zwiedzania wystawy fotograficznej „Świat górników. Praca górników na dawnych fotografiach” w Zamku Żupnym w Wieliczce.

–

Wakacje to dla wielu czas odpoczynku a dla innych odkryć, poszukiwań i ekstremalnego poznawania. Dlatego też wystawa „Świat górników. Praca górników na dawnych fotografiach” może być  dobrą podpowiedzią. Prezentowane wielkoformatowe fotografie odsłaniają wnętrza  30 kopalń, w 18 krajach, na trzech kontynentach.

–

Okulary przeciwsłoneczne dla górników?

 

Kopalnia kojarzy się z brakiem światła. Czy więc górnikom potrzebne są przeciwsłoneczne okulary? W kopalniach głębinowych nie, ale w powierzchniowych pozyskujących wapień było to konieczne. Na fotografii z Mønsted w Danii (lata 20 XX w.) widać kilku górników w takich okularach, które chronią wzrok przed promieniami słonecznymi odbijającymi się od białej powierzchni.

 

Opaleni pyłem

 

Kopalnie to miejsca, w których można się nieźle ubrudzić. Prym wiodą kopalnie węglowe. To z nich wyjeżdżają na świat najbardziej ubrudzeni  górnicy. Z jednej z fotografii  we francuskiej  kopalni w Wingles (1943 r.) spogląda dwóch górników o twarzach czarnych od pyłu węglowego obsługujących ręczną wyciągarkę.

 

 

Baseny w kopalni

 

Urlopowicze uwielbiają wodę bo daje chłód i wspaniale relaksuje. A czym jest woda dla górnika? Czymś co nie kojarzy się ani z jednym ani z drugim, a w kopalni soli może nawet spędzać sen z powiek. Fotografia z kopalni soli w Althaussee w Austrii (początek XX wieku) pokazuje górnika, który mierzy przepływ wody. W takiej kopalni konieczna jest kontrola nad wodnymi wyciekami bo w przeciwnym razie grozi niebezpieczeństwo górnikom i mieszkańcom na powierzchni .

 

Plażowy strój górników!

 

Temperatura w kopalni zależy od tego na jakiej głębokości prowadzone są prace. I tak np. na głębokości 135 m w kopalni soli w Wieliczce wynosi  15⁰C.  Ale im głębiej schodzimy tym temperatura staje się wyższa. W wielu kopalniach górnicy pracują w temperaturze 30 ⁰C i dużej wilgotności. Zaskakuje strojem górników fotografia z kopalni srebra w Bańskiej Szczawnicy na Słowacji ( 1940 r.) – mężczyźni usuwają skutki zawaliska ubrani tylko w przepaski biodrowe jak w Afryce.

 

Z niebem nad głową

 

Górnicy marzą o widoku nieba nad głową. W kopalni głębinowej jest to niemożliwe, ale w kopalniach odkrywkowych, choć podążają za surowcem w głąb ziemi, zawsze widzą niebo. Taką kopalnię węgla brunatnego z Montetermini  w Cavriglia we Włoszech (1917 r.) pokazuje kolejna fotografia.

 

To tylko kilka przykładów – Muzeum Żup krakowskich Wieliczka zaprasza do zobaczenia wszystkich fotografii prezentowanych na wystawie. Towarzyszą im oryginalne narzędzia i lampki górnicze. 

 

Kurator wystawy: Jakub Strynowicz

Projekt plastyczny i aranżacja wystawy: Anita Mrugacz i Robert Sagan

 

Wystawę można zwiedzać w Zamku Żupnym w Wieliczce, w skrzydle północnym, do 31 sierpnia 2024 r. – od wtorku do niedzieli w godz. 9.00 – 19.30 (ostatnie wejście), poniedziałek: nieczynne, sobota: wstęp wolny. Potem będzie prezentowana w innych ośrodkach górniczych na świecie.

 

Warto podkreślić, że skrzydło północne Zamku Żupnego (XV w.) – historyczna nazwa Dom Żupny – zostało niedawno udostępnione po kilkuletnim remoncie i po raz pierwszy w swej historii zostało przeznaczone na działalność wystawienniczą. W przyszłości w budynku zostanie zorganizowana wystawa stała „Solny klejnot w koronie”.

 

Zamek Żupny przez 600 lat był siedzibą królewskiego przedsiębiorstwa solnego Żupy Krakowskie, obejmującego kopalnie soli w Wieliczce i Bochni. Obiekt znajduje się na Liście UNESCO od 2013 r.

 

Źródło: Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka